ความคิดถึงที่ทำได้แค่คิดถึง 'Nostalgia' อารมณ์แห่งการโหยหาอดีต
ภาพความทรงจำสีจางที่เฝ้าถวิลหาช่างอบอวลไปด้วยความสุข หารู้ไม่ว่ามันคือดาบสองคมที่ทำให้จมอยู่กับอดีต จริง ๆ แล้วการโหยหาอดีตเป็นเรื่องปกติและแสนจะธรรมดาของการแสดงอารมณ์ในมนุษย์ ไม่เพียงแต่การโหยหาอดีตจะเกิดขึ้นเฉพาะผู้สูงอายุเท่านั้น แต่ยังเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย บางทีอาจเกิดขึ้นหลาย ๆ ครั้งยามที่เรารู้สึกเหนื่อยล้ากับโลกปัจจุบัน และความสิ้นหวังที่ต้องเผชิญอยู่มันไม่สามารถมีความสุขได้เทียบเท่ากับภาพความสุขในอดีต ซึ่งครั้งหนึ่งเคยเกิดขึ้นและตัวเราไม่สามารถคว้าเอาช่วงเวลาเหล่านั้นกลับมาได้อีกแล้ว เรียกอาการนี้ว่า Nostalgia (นอสตัลเจีย)
ช่วงศตวรรษที่ 19 อาการโหยหาอดีตนี้เคยถูกบัญญัติขึ้นโดยนายแพทย์ทหารชาวสวิตเซอร์แลนด์ Johannes Hofer ว่าเป็นโรคทางจิตเวชชนิดหนึ่ง รากศัพท์มาจากภาษากรีกที่หมายถึงความเจ็บปวดจากการคิดถึงบ้าน มักพบเจอในทหารส่วนใหญ่ที่เป็นคนพลัดถิ่น ต้องจากบ้านมาอยู่ในที่ที่ไม่คุ้นเคย หนำซ้ำยังต้องเจอกับสภาวะสงคราม จะหนีก็ไม่ได้ หรือจะอยู่สู้ต่อก็ไม่รู้ว่าจะอยู่รอดจนได้กลับบ้านหรือเปล่า
แม้ในปัจจุบัน Nostalgia จะได้รับการยอมรับว่าเป็นเพียงอาการปกติของมนุษย์ อีกทั้งยังมีผลดีต่อจิตใจซึ่งเป็นภาวะของร่างกายที่ต้องการหลีกหนีจากอารมณ์ย่ำแย่ชั่วขณะ ภาพฟุ้งของความทรงจำอันแสนสุขจึงแจ่มชัดขึ้นมานั่นเอง
ทว่าอาการโหยหาอดีตนี้ หากเกิดขึ้นบ่อยครั้งเข้าโดยที่ผู้คิดถึงไม่ยอมปล่อยมือจากความทรงจำนั้น เอาแต่เฝ้ารอคอยว่ามันจะเกิดซ้ำขึ้นอีก Nostalgia อาจกลายเป็นภาวะที่ทำให้ซึมเศร้าได้เลย เป็นอาการที่เรียกว่า ความคิดถึงทำร้ายเรา ทำให้รู้สึกไร้ค่า ไม่มีความสุข ภาพตรงหน้าเศร้าหมองไปหมดทุกสิ่ง คิดแต่จะกลับไปแล้วพยายามทำให้มันเกิดขึ้นอีกครั้ง หากมองในมุมมองของหลักศาสนาคงจะเป็นอาการที่เรียกว่า การไม่ยอมปล่อยวาง
ก่อนจะให้ ความคิดถึงทำร้ายเรา เกิดขึ้นและส่งผลเสียต่อร่างกาย ชีวิตประจำวัน และผู้คนรอบข้างที่ต้องรับมือกับการไม่ยอมปล่อยวางของเราเอง เราจึงควรที่จะทำความเข้าใจอารมณ์ของตนเองให้มากที่สุด ซึ่งนักจิตวิทยาได้ให้คำแนะนำไว้ว่า ให้มองหาความเชื่อมโยงด้านบวกของอดีตและปัจจุบัน ใช้เวลาในปัจจุบันอย่างคุ้มค่า สร้างประโยชน์ให้สังคม และใส่ใจคนที่อยู่กับเราในปัจจุบัน
อย่างไรก็ตาม การคิดถึงอดีตไม่ใช่เรื่องผิด แม้แต่เด็ก 7 ขวบยังมีอาการ Nostalgia กับเหตุการณ์ที่เคยได้ไปเที่ยวกับครอบครัวอย่างมีความสุขเลยด้วยซ้ำ หรือแม้แต่การถวิลหาถึงวัยมัธยมที่แม้ตอนนั้นจะเต็มไปด้วยความขมขื่นของการเรียน การสอบเข้า การเตรียมตัวที่จะต้องก้าวเข้าสู่วัยมหาลัยเป็นครั้งแรก แต่ภาพความทรงจำอีกด้านที่เราคอยนึกถึงยังมีเรื่องราวที่เป็นความสุขที่ได้อยู่กับเพื่อน ได้เล่น และได้เที่ยวอย่างเต็มที่
ฉะนั้นควรพึงระลึกเสมอว่าสิ่งที่นึกถึงเป็นเพียง ความทรงจำ แสนหวาน และตัวเราต้องตระหนักว่ามันไม่สามารถย้อนกลับไปหาหรือเกิดขึ้นได้อีกแล้วเพื่อไม่ให้ชีวิตเราย่ำอยู่กับที่และติดอยู่ในกับดักแห่งการโหยหาอดีต
---
ที่มา
THE POTENTIAL: จริงๆ ตอนนั้นก็ดีนะ กับดักจิตใจรสขมปร่าจากอดีตอันแสนหวาน
iSTRONG: เหตุผลที่เราโหยหาอดีต และวิธีรับมือเมื่อความคิดถึงทำร้ายเรา
THE MATTER: อดีตอาจไม่ได้สวยงามเสมอไป อย่าให้ข้อมูลที่ไม่รอบด้านมาลวงตาคุณ
MARKETING OOPS: จิตวิทยาเบื้องหลังเทรนด์ Nostalgia Replay โลกวุ่นวาย คนถวิลหาวันวาน เรียนรู้ผ่านกระแส Y2K กลับมาฮิต
---
About the author: ฬ. Jula
