เรื่องต้องรู้ ที่โรงเรียนไม่สอน : ทำความเข้าใจเรื่อง “ภาษี” สิ่งที่ทุกคนควรรู้ ก่อนเริ่มต้นชีวิตการทำงาน

สวัสดีน้อง ๆ ทุกคน! วันนี้พี่มีเรื่องสำคัญที่น้อง ๆ ควรรู้ก่อนเรียนจบ นั่นคือการ ยื่นภาษี และ เสียภาษี ค่ะ หลายคนอาจคิดว่าภาษีเป็นเรื่องของผู้ใหญ่ แต่จริง ๆ แล้ว ภาษีเกี่ยวข้องกับเราทุกคนที่มีรายได้ ไม่ว่าจะอายุเท่าไหร่ก็ตาม มาทำความเข้าใจเรื่องนี้ไปพร้อม ๆ กันนะคะ

ภาษีคืออะไร? ภาษีคือเงินหรือทรัพย์สินที่รัฐบาลเรียกเก็บจากประชาชนที่มีรายได้ เพื่อนำมาใช้ในการบริหารและพัฒนาประเทศ ภาษีแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ดังนี้:

• ภาษีทางตรง: ภาษีที่รัฐเรียกเก็บโดยตรงจากผู้ที่มีรายได้ ผู้เสียภาษีต้องรับภาระเองทั้งหมด เช่น ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา, ภาษีเงินได้นิติบุคคล, ภาษีป้าย, ภาษีโรงเรือน, ภาษีบำรุงท้องที่, ภาษีมรดก และภาษีทรัพย์สินต่าง ๆ
  
• ภาษีทางอ้อม: ภาษีที่รัฐเรียกเก็บรวมไปกับการซื้อสินค้าหรือบริการ ผู้เสียภาษีสามารถผลักภาระไปให้ผู้อื่นได้ เช่น ภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT), ภาษีสรรพสามิต, ภาษีธุรกิจเฉพาะ, ภาษีศุลกากร,ภาษีทางการค้า และค่าธรรมเนียมอากรต่าง ๆ
  

ยื่นภาษี vs เสียภาษี ต่างกันอย่างไร?

• ยื่นภาษี: คือการยื่นแบบแสดงรายการเพื่อแจ้งรายละเอียดเงินได้และค่าลดหย่อนของเราให้กรมสรรพากรทราบ
  
• เสียภาษี: หลังจากยื่นภาษีแล้ว ระบบจะคำนวณว่าเงินได้สุทธิของเราเกินเกณฑ์ขั้นต่ำที่กฎหมายกำหนดหรือไม่ หากเกิน เราจะต้องชำระภาษีตามจำนวนที่กำหนด
  

ทำไมเราต้องยื่นและเสียภาษี?

การยื่นภาษีเป็นข้อกำหนดตามกฎหมาย ผู้ที่มีรายได้ทุกคนต้องยื่นภาษี ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์เงินเดือน, YouTuber, ฟรีแลนซ์, ขายของออนไลน์, เขียนนิยาย, ขาย E-Book ฯลฯ แม้ว่าเงินได้สุทธิจะไม่ถึงเกณฑ์ที่ต้องเสียภาษีก็ต้องยื่นเช่นกัน

นอกจากนี้ การยื่นภาษียังเป็นหลักฐานสำคัญในการทำธุรกรรมต่าง ๆ เช่น การขอสินเชื่อเพื่อซื้อบ้านหรือรถ และยังช่วยให้ภาครัฐมีข้อมูลสถิติผู้ที่มีรายได้ของประเทศ เพื่อนำเงินภาษีไปพัฒนาด้านต่าง ๆ

การยื่นภาษีเกี่ยวข้องกับอายุหรือไม่?

การยื่นและเสียภาษีไม่ได้ขึ้นอยู่กับอายุ แต่ขึ้นอยู่กับรายได้ที่ได้รับในแต่ละปี ไม่ว่าจะเด็กหรือผู้ใหญ่ หากมีรายได้ถึงเกณฑ์ที่กำหนด ก็ต้องยื่นภาษีและเสียภาษีตามกฎหมาย

เงินได้ vs เงินได้สุทธิ คืออะไร?

การคำนวณภาษีจะพิจารณาจากเงินได้สุทธิ หากเงินได้สุทธิถึงเกณฑ์ที่กำหนด เราจะต้องเสียภาษีตามอัตราที่กฎหมายระบุ

ขั้นตอนการยื่นภาษี

1. รวบรวมเอกสารที่เกี่ยวข้อง: เช่น หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย (50 ทวิ), เอกสารแสดงรายได้อื่น ๆ, เอกสารค่าลดหย่อนต่าง ๆ
   
2. กรอกแบบฟอร์มยื่นภาษี: สามารถยื่นผ่านระบบออนไลน์ของกรมสรรพากรได้ที่ www.rd.go.th
   
3. ตรวจสอบความถูกต้อง: ตรวจสอบข้อมูลที่กรอกให้ถูกต้องและครบถ้วน
   
4. ยื่นแบบและชำระภาษี (ถ้ามี): หลังจากยื่นแบบแล้ว หากมีภาษีที่ต้องชำระ สามารถชำระผ่านช่องทางที่กรมสรรพากรกำหนด
   

บทลงโทษหากไม่ยื่นภาษี

หากไม่ยื่นภาษีตามกำหนด อาจต้องรับโทษ เช่น:

• การปรับเงิน
  
• การเรียกเก็บภาษีย้อนหลังพร้อมดอกเบี้ย
  

ดังนั้น ควรยื่นภาษีให้ตรงตามกำหนด เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาและข้อพิพาทในอนาคต

เคล็ดลับสำหรับการวางแผนภาษี

• เริ่มต้นจากการบันทึกรายได้:
  สร้างนิสัยการบันทึกรายได้และค่าใช้จ่ายประจำเดือน เพื่อช่วยให้การคำนวณภาษีง่ายขึ้น
  
• ศึกษาค่าลดหย่อนที่เกี่ยวข้อง:
  เช่น ค่าลดหย่อนบุตร ค่าเบี้ยประกันสุขภาพ หรือดอกเบี้ยบ้าน
  
• ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ:
  หากมีรายได้หลายช่องทางหรือกรณีซับซ้อน อาจปรึกษานักบัญชีเพื่อความมั่นใจ

การยื่นและเสียภาษีเป็นสิ่งสำคัญที่ทุกคนควรเข้าใจ การเริ่มต้นเรียนรู้เรื่องนี้ตั้งแต่วันนี้จะช่วยให้เราจัดการการเงินได้ดีขึ้น และป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต หวังว่าบทความนี้จะช่วยให้น้อง ๆ ทุกคนเห็นภาพรวมและประโยชน์ของการยื่นภาษีได้ชัดเจนมากขึ้นนะคะ